مقدمه
روتور پمپ (Rotor) بخش متحرک پمپ سیرکولاتور است که با چرخش خود موجب گردش آب در مدار گرمایش می‌شود. خرابی روتور می‌تواند منجر به کاهش یا توقف جریان آب، صدای غیرطبیعی و آسیب به سایر اجزاء پکیج شود. در این مقاله به‌صورت جامع دلایل خرابی روتور، روش‌های تشخیص و راهکارهای پیشگیری را بررسی می‌کنیم.
گیرپاژ روتور پمپ: یکی از شایع‌ترین مشکلات در خرابی روتور پکیج، گیرپاژ روتور پمپ است. این مشکل معمولاً زمانی رخ می‌دهد که روتور به دلیل رسوبات موجود در آب یا ورود اجسام خارجی به داخل پمپ گیر کند و نتواند به درستی بچرخد. رسوب‌زدایی روتور پمپ پکیج یکی از روش‌های اصلی رفع این مشکل است. رسوبات آب، به ویژه در مناطقی با سختی آب بالا، می‌توانند باعث گرفتگی روتور و کاهش کارایی پمپ شوند. برای پیشگیری از این مشکل، نصب سختی‌گیر آب در سیستم‌های پکیج پیشنهاد می‌شود تا از ایجاد رسوبات جلوگیری شود.
کاهش فشار و عدم گردش آب: یکی دیگر از علائم خرابی روتور پکیج، کاهش فشار آب و عدم گردش صحیح آب در سیستم گرمایشی است. وقتی روتور به درستی کار نکند، جریان آب در مدار پکیج کاهش می‌یابد و این موضوع باعث کاهش دمای محیط و مشکلات در تأمین آب گرم می‌شود. این مشکل می‌تواند به دلیل فرسودگی قطعات داخلی روتور یا گیرپاژ آن به وجود آید. در چنین شرایطی، تعویض روتور پکیج می‌تواند تنها راه‌حل مناسب باشد.
مشکلات مکانیکی و خرابی قطعات داخلی: خرابی مکانیکی روتور پکیج نیز یکی دیگر از علل خرابی است.
روتور پمپ چیست و چگونه کار می‌کند؟
روتور شامل شافت، پروانه (یا مجموعه مغناطیسی در پمپ‌های خطی) و بوش‌ها است. این قطعه درون استاتور قرار گرفته و با ایجاد نیروی گریز از مرکز، آب را به گردش درمی‌آورد. در پمپ‌های مرطوب، روتور مستقیماً در تماس با سیال قرار دارد که حفاظت از آن اهمیت بالایی دارد.
علائم هشداردهنده خرابی روتور
- رادیاتورها گرم نمی‌شوند یا گرمایش نامنظم است.
- صدای غیرمعمول (وزوز، تق‌تق، یا گیرپاژ) از محل پمپ شنیده می‌شود.
- دمای مبدل اولیه سریعاً افزایش یافته و دستگاه ارور Overheat می‌دهد.
- نشتی از اطراف پمپ یا اورینگ‌ها مشاهده می‌شود.
- پمپ پس از مدتی کار متوقف می‌شود یا با ضربه موقتی راه می‌افتد.
علت‌های رایج خرابی روتور پمپ
۱. رسوب و جرم‌گرفتگی
تشکیل رسوبات آهکی و ذرات معلق داخل مدار موجب گیر کردن پروانه یا کاهش لیتل جریان می‌شود. رسوب می‌تواند بوش‌ها و شیارهای روتور را مسدود کند و باعث سایش شود.
۲. کارکرد در شرایط کم‌آبی (خشک‌کاری)
عملکرد پمپ بدون آب یا با فشار پایین باعث اصطکاک شدید و داغ شدن روتور شده و در زمان کوتاه منجر به سوختن یا گیرپاژ می‌گردد.
۳. وجود هوا در مدار
هوای محبوس در مدار باعث کاسته شدن از توان هیدرولیک پمپ و افزایش لرزش و سایش روتور می‌شود. هواگیری ناکافی پس از سرویس یا پرکردن مدار می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
۴. فرسودگی بوش‌ها و یاتاقان
بوش‌ها و یاتاقان‌ها با گذشت زمان ساییده شده و باعث لقی شافت و تماس ناهمگون روتور با بدنه می‌شوند که منجر به صدای زیاد و افزایش مصرف برق می‌گردد.
۵. نفوذ آب یا خوردگی قطعات الکتریکی
نشت سیال به داخل بخش‌های الکتریکی یا خوردگی شافت و صفحات مغناطیسی باعث عملکرد ناصحیح روتور و آسیب جدی می‌شود.
۶. آب با سختی بالا
آب سخت موجب رسوبگذاری سریع‌تر و تجمع جرم در اطراف روتور و پروانه می‌گردد؛ که در بلندمدت کارایی پمپ را کاهش می‌دهد.
نحوه بررسی و تست روتور پمپ
- قطع برق و اطمینان از خالی بودن فشار سیستم.
- باز کردن درپوش یا فلنج پمپ و تلاش برای چرخاندن روتور با دست یا پیچ‌گوشتی؛ روتور باید آزادانه و بدون گیر بچرخد.
- بررسی وجود رسوب، ذرات خارجی یا شکستگی در پروانه و شافت.
- کنترل وضعیت اورینگ‌ها، بوش‌ها و یاتاقان‌ها برای وجود خوردگی یا لقی.
- در صورت آزاد بودن حرکت اما عدم عملکرد، بررسی استاتور و بخش الکتریکی پمپ توسط تکنسین الزامی است.
راهکارهای پیشگیری و نگهداری
- سرویس دوره‌ای و شست‌وشوی مدار گرمایش حداقل سالیانه.
- نصب فیلتر مغناطیسی و رسوب‌گیر برای جلوگیری از ورود ذرات معلق.
- نگهداری فشار سیستم در محدوده مناسب (حدود 1 تا 1.5 بار).
- هواگیری صحیح پکیج پس از هر بار پرکردن مدار.
- استفاده از آب با سختی کنترل‌شده یا نصب پلی‌فسفات برای کاهش رسوبگذاری.
هزینه تعمیر و تعویض روتور یا پمپ
هزینه تعمیر روتور یا تعویض بوش‌ها بستگی به نوع پمپ و شدت خرابی دارد؛ در سال‌های اخیر حدوداً از ۴۵۰٬۰۰۰ تومان تا ۸۰۰٬۰۰۰ تومان برای تعمیر روتور و در صورت نیاز به تعویض کامل پمپ بین ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ تا ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ تومان تخمین زده می‌شود. برای برآورد دقیق‌تر با شیرازی یار تماس بگیرید.
جمع‌بندی
روتور پمپ یکی از قطعات حساس در پکیج دیواری است که با مراقبت و سرویس منظم می‌توان عمر آن را افزایش داد. رسوب، هوا در مدار و فشار نامناسب از مهم‌ترین عوامل خرابی هستند. در صورت مشاهده هرگونه صدا یا افت عملکرد، تکنسین‌های مجرب شیرازی یار آماده ارائه خدمات تخصصی در محل شما هستند.
برای ثبت درخواست سرویس یا مشاوره، از صفحه تماس با ما استفاده کنید.